Teknolojik gelişmeler okuma alışkanlığı dahil olmak üzere hayatımızda birçok şey değiştirdi. Günden güne bize yeni olanaklar sunan, hayatımızda çığır açan teknolojik gelişmelerden bir tanesi de hepimizin artık aşina olduğu; sesli kitaplar.
Etimolojisinden bahsetmek gerekirse, “konuşan kitap”, 1930’larda görme engelli okuyucular için tasarlanmış hükümet programlarıyla ortaya çıkarken, “sesli kitap”, ses kasetlerinin kayıtların yerini almaya başladığı 1970’lerde kullanılmaya başlandı. Dünyanın ilk sesli kitabı Amerika Körler Vakfı tarafından 1933’de balmumu plak üzerine kaydedilmiştir. İlk sesli kitaplar Amerika’da Ekim 1934’te İncil, Bağımsızlık Bildirgesi ve Shakespeare içermekteydi. Türkiye’de ise 1995’de Tuna Egemen öncülüğünde başlayan sesli kitaplar oldukça yavaş ilerlemiştir. Belki bu yazıyı okuyanlardan “radyo tiyatrolarını” ve “sesli masalları” hatırlayanlar vardır. Hikaye anlatıcılığı temeline dayanan bu yaklaşım günümüzde yerini sesli kitaplara bırakmış durumda.
Sesli kitaplar, okuma deneyimini, araba sürerken, yürüyüşe çıkarken veya yemek yaparken olduğu gibi normalde okuyamadığımız durumlara getirebilir. Son birkaç yıldır sesli kitap platformlarının yükselişte olduğunu söylemek mümkün. Şimdi sesli kitaplara ulaşabileceğiniz uygulamalardan bahsedelim.
1-Scribd
Scribd için yayın dünyasının Netflix’i demek mümkün. Bu uygulama, kitap-dergi-sesli kitap içeren bir kütüphane. Hem iOS hem de Android cihazlara uyum sağlayabilen uygulama 1 ay için ücretsiz deneme hakkı sunarak sonrasında aylık 9 dolar ödeme istemektedir. Türkçe dil seçeneği ve uyku zamanlama özelliği bulunan uygulamanın 1 milyondan fazla takipçisi bulunmaktadır.
2-Bookself
iOS ve Android telefonlarınız için ücretsiz olan bu uygulamayı indirdiğinizde sadece Facebook, Twitter ya da Google üzerinden giriş yapmanız gerekmektedir. Devamında ek hiçbir şey yapmadan dilediğiniz kitabı dinleyebilir ya da okuyabilirsiniz. Ek olarak isterseniz siz de platforma kitap ekleyebilirsiniz. Ücretsiz olması bizleri her ne kadar memnun etse de abonelikle hizmet veren uygulamalar kadar geniş bir kütüphaneye sahip olmadığını belirtmek isteriz.
3-LibriVox
Yine hem iOS hem de Android için uyumlu olan bu uygulamada ücretsiz olarak ulaşabileceğiniz kitapların dışında uygulama içinde satın alabileceğiniz kitaplar da bulunmaktadır. Türkçe dil desteği bulunmayan bu uygulama çevrimdışı olarak da kullanılabilmektedir. Klasik eserleri arıyorsanız bulunmanız gereken bu uygulamada da uyku zamanlayıcısı bulunmaktadır.
4-Audible
Amazon’un ana sahibi olduğu bu uygulama için amazon hesabınızın bulunması gerekmektedir. Artıları ve eksileri olan bu uygulamanın da hem iOS hem de Android için uyumlu olduğunu söyleyebiliriz. Türkçe dil desteği bulunmayan, ilk ay ücretsiz deneme imkanı sunup sonrası için aylık 15 dolar ödeme isteyen bu uygulamadan daha sonra üyleiğinizi kaldırmak istediğinizde satın aldığınız kitaplar silinmiyor ve saklanıyor.
5-OverDrive
Son olarak yine ücretsiz ve iOS ve Andorid için uyumlu başka bir uygulamadan bahsedelim. OverDrive, halk kütüphaneleri için dijital bir indirme platformu olan Dijital Kitaplık Rezervini 2002’de başlattı. Platform 2004’de sesli kitap platformuna dönüştürüldü. Şu anda sizlerin OverDrive sesli kitap kütüphanesine ulaşabilmeniz için yakınlardaki bir kütüphanenin uygulamaya abone olması ve kişisel kütüphane kartınızın bulunması gerekmektedir. Türkçe dil desteğinin bulunduğu bu uygulamada otomatik iade seçeneği bulunduğu için gecikme ücreti alınmamaktadır.
Yazının sonuna gelirken sadece gelişen teknoloji ve zamansızlık değil bulunduğumuz pandemi sürecinde sosyal izolasyon ile birlikte sesli kitap uygulamalarına olan ilgilinin arttığını söylemek mümkün.
Peki siz, teknolojinin bize sunduğu bu fırsattan yararlanıp sesli kitap kullananlardan mısınız yoksa kitabın kokusunu alıp sayfaları hissetmek isteyenlerden mi?
