Acının, kırılan umutların, kaybedişin, yok oluşun resmi çizilebilir çoğu zaman. Belki bir heykeli de dikilebilir. Çünkü görmek her zaman daha kolaydır. Ama duymak, hissetmek o da o kadar kolay olur mu her zaman? Hem de gözlerini bir hastalığa bağışlamış biri için!
İspanya’nın iç savaşlarla boğuştuğu günlerde, kararının verilmesiyle tüm duyguların gitarın klavyesine döküldüğü o karanlık günlerde yazılmış Rodrigo’un Gitar Konçertosu.
İspanya’da 22 Kasım 1901’de dünyaya gelen Joacquín Rodrigo, henüz daha üç yaşında gözlerini difteri hastalığı sebebi ile kaybetmiş. Bu hastalık ona belki de görmekten daha büyük özellikler kazandırmış. Kaybetmiş bir çocuk gibi olmamış hiçbir zaman. Müziğe sarılmış sımsıkı. Öyle başarılı bir öğrenci olmuş ki aldığı burslar sayesinde artık Paris macerası başlamış. Bu konçertonun mihenk taşı sayılabilecek bu gelişme, aynı zamanda Rodrigo’ya aşkın en büyüğünü tattırmış. Konçerto için onun gözleri olacak bu kadın Seferad Yahudilerinden İstanbul doğumlu Türk kızı Victoria Kamhi ile tanışmış. Bu tanışma artık onun hayatını saran bir aşka dönüşmüş ve şanı şöhreti bir kenara bırakıp İspanya’ya yerleşmişler.
İspanya iç savaşın içinde ve tarihin en acı günlerini yaşarken, ünlü ressam Picasso’nun da kayıtsız kalamadığı Guernica bombardımanının ardından ‘‘Concierto de Aranjuez’’ eserini ilmek ilmek işlemeye başlamış Rodrigo. Eser henüz devam ederken çift aşklarının belki en mükemmel anlarını yaşıyorlarmış. Tam ilişkilerini bir bebek ile taçlandırmayı beklerken, bebeklerini kaybetmişler.
Eser melodik olarak acıyı o kadar yansıtır ki duyumsamamak elde değildir. Melodiler bir klasik müzik kadar uzakta kalmaz insan kalbine. Belki de bu coğrafyada daha rahat duyabileceğimiz ezgiler olduğundandır. İlk bölümde savaşın, bombaların, kaybedilen insanların acısını portelerde bir roman gibi anlatır besteci ve en büyük yardımcısı eşi.
İlk bölüm sona ererken yavaş yavaş melodik armoni kendini rahatsız edici triton benzeri armonik gerginliklere bırakır. Evlatlarını henüz beklerken ölümüyle yıkılan çiftin ikinci bölümde onun yarattığı yıkım evresini anlattıkları rivayet edilir. İkinci bölümde karışıklık ve toparlanmaya çalışma durumu hakimdir. Ana melodiye dönen diğer sazları ve gitarın sürekli hüzne ve karmaşaya yaklaştığını görürüz. Yani hayat bir yandan onları zorlarken, onlar acının içinde sürüklenirler.
Rodrigo’un Gitar Konçertosu sadece onlara değil belki de bir çok hayata acının yolunda eşlik etmiştir. Yahut eşlik etmesi çok istenmiştir. 6 Mayıs 1972 Ankara Ulucanlar Cezaevinin bahçesinden idam sehpasına yürüyen Deniz Gezmiş de çok istemiştir, Rodrigo ona eşlik etsin. Fakat bu isteği kabul edilmemiştir. O yine de böylesi bir besteyi özümsemiş ola ki bu kadar çok talep etmiştir ölüme onun ezgileriyle gitmeyi.
Rodrigo, acısının mührünü tasarlamış ve dünyaya o mührü basıp göçmüş. Görmeyen gözlerine inat gözlerden akan yaşın ne demek olduğunu özümsetmiş.
Duyabilen insanlara selam olsun…
