Türk sineması ve yönetmenleri tarafından pek tercih edilmese de psikolojik gerilimler ve psikolojik rahatsızlıkların ele alındığı filmler Dünya çapında ilgi çeken türlerden birini oluşturuyor. Son yıllarda ülkemizde git gide her kesimden insanın psikolojiye olan ilgisine karşılık 18 filmden oluşan psikolojik rahatsızlıkları ya da psikolojik gerilim içeren filmleri sizler için derledim. İyi okumalar 🙂
(Puanlar Imdb’den alınmıştır.)
1)THE SIXTH SENSE (6.His) 8.1/10 (1999) Mesleğinden yıllardır uzak olan Psikiyatr Crowe, küçük bir çocuk olan Cole’un doktoru olmuştur. Cole büyük bir sırra sahiptir ve bu sırrı zamanla yakınlaşacağı Crowe ile paylaşacaktır. Crowe’da geçmişinde büyük bir travma yaşamıştır ve bu travmatik anılarını zaman zaman tekrar hissetmektedir. Birçok film sitesine göre korku/gerilim filmleri arasında yer alıyor olsa da film içerisinde barındırdığı psikolojik ögeler ve çocuk psikolojisinin başarıyla yansıtılması ile psikoloji severlerin de izlemesi gereken filmler arasında yer alıyor. Sürpriz sonuyla ardından gelecek pek çok filme önderlik ettiğini de söylesem yanılmış olmam. Filmin kadrosundaysa Bruce Willis, Haley Joel Osment başrolleri paylaşırken yönetmen koltuğunda ise ününü de bu filmle kazanan M.Night Shayamalan oturuyor.
https://www.imdb.com/title/tt0167404/
2)A BEAUTIFUL MIND (Akıl Oyunları) 8.2/10 (2001)
Gerçek bir hayat öyküsünden aktarılan Akıl Oyunları ünü matematikçi John Nash’in hayatını aktarıyor. Asosyal ve mesleğine aşık olan bu ünlü bilim insanı çevresinden çoğu zaman kendini soyutlamakta ortama ayak uyduramamaktadır. Matematik teorisini kanıtlamak üzerine büyük bir gayret gösterirken hiç de beklemediği bir ruhsal hastalığın pençesine düşmüştür, şizofreni… Nash kurgusal dünyasını gerçek hayat ile ayıramamakta adeta kurgusal dünyasına göre hareket etmektedir. Temel konuyu Nash’in şizofreni ile mücadelesi oluştursa da film içerisinde dram ögelerine de yer veriliyor. 2 dalda Oscar alan filmin başrollerindeyse Russel Crowe ve Jennifer Connelly bulunuyor.
https://www.imdb.com/title/tt0268978/?ref_=nv_sr_srsg_0
3)AMERICAN PSYCHO (American Sapığı) 7.6/10 (2000)
Patrick Bateman Amerika’da varlıklı bir iş insanıdır. Sadece varlıklı hayatı ile değil kariyer hayatı ve yakışıklılığı ile de dikkatleri üzerine çekmektedir. Hayattaki sosyal avantajlarını kullanarak kendi karanlık dünyasına ait fantezilerini gerçekleştirmektedir. Bu fantezileri sebepsiz yere zevk uğruna insanları katletmektir. Bu sırrını kimseyle paylaşmamış olan Bateman nereye kadar bu sırla yaşayabilecektir? Soluksuzca izleyeceğiniz ve katil psikolojisini ustaca işleyen filmin başrolündeyse rolleri için bin bir kalıba giren Christian Bale bulunuyor.
https://www.imdb.com/title/tt0144084/?ref_=nv_sr_srsg_0
4)BEYZA’NIN KADINLARI (2006) 6.2/10
Filmin başlangıcında çözülmesi gereken bir dizi cinayet bulunuyor. İstanbul’un birçok yerinde bulunan kesik bacakları bulmak üzere İstanbul cinayet büro ayağa kalkmıştır. Komiser Fatih (Tamer Karadağlı) ve yardımcısı olarak atanmış Psikiyatr Doruk (Levent Üzümcü) cinayetleri çözebilmek uğruna beraber çalışacaktır. Doktor Doruk’un eşi Beyza psikolojik bir rahatsızlık yaşamaktadır (disosiyatif kişilik bozukluğu). Beyza’nın kişiliği adeta paramparça olmuş haldedir. Farklı kişilikleri içinde yaşatan Beyza’nın kurbanlarla da ilişkisi bulunmaktadır. Psikolojik gerilim türünde yerli yapımlar arasında bana göre bir kült olan film, yabancı yapım olan Eve’in üç yüzüne benziyor. Usta yönetmen Mustafa Altıoklar’ın yönettiği film izleyiciye, polisiye, gerilim, korku ve dramı birlikte sunuyor.
https://www.imdb.com/title/tt0476148/?ref_=nv_sr_srsg_3
5)BLUE VELVET (Mavi Kadife) (1986) 7.7
David Lynch’ın başlangıç ve çıkış filmi olarak kabul edilen filmde Jeffrey Beaumont adındaki genç, babasının ani ölümü üzerine yaşadığı yere geri döner. Yolda yürürken kesilmiş bir kulağa rastlayan Jeffrey kulağı polis karakoluna götürmesine rağmen pek de ilgiyle karşılanmaz. Kulağın kime ait olduğunu öğrenmeye çalışırken aslında bir rehine olayıyla bağlantılı olduğunu öğrenmiş ve kendisini olaylar silsilesi içerisinde bulmuştur. Kyle MacLachlan ve Isabella Rossellini’nin başrollerinde olduğu film uyuşturucu bağımlılığı, kişilik bozuklukları, şiddet ve diğer pek çok bağımlılık ögesini işleyen bir temaya sahip.
https://www.imdb.com/title/tt0090756/?ref_=nv_sr_srsg_0
6)A CLOCKWORK ORANGE (Otomatik Portakal) (1971) 8.3/10
Filmin ana temasını oluşturan şiddet bağımlılığı, gençlerden oluşan bir çetenin bulundukları bölgede yaşattıkları terörü anlatmaktadır. Etrafa adeta korku salan bu çete içerisinde şiddet, taciz gibi sosyal normlara ve insani değerlere ters düşen unsurları barındırdığından izleyici üzerinde etkisini hissettiriyor. Çete lideri Alex sonunda yakalanır fakat ceza almaz onu bekleyen daha dehşet verici bir ceza bulunmaktadır, şiddet konulu bir deneyin kobayı olmak. İnsan ve şiddet arasındaki ilişkiyi ortaya koyacak olan deneyde iki olgu arasındaki korelasyon ve ilişki bulunacaktır. İnsanlık dışı olan deneyin etkileri ve süreç perdeye aktarılmıştır. Çoğu filminde psikolojiden yararlanan ve konu edinen Stanley Kubrick Otomatik Portakal’da da psikolojiden faydalanmış ve filmin temasında işlemiştir.
https://www.imdb.com/title/tt0066921/?ref_=nv_sr_srsg_0
7)EXPERIMENTER (Deney) (2015) 6.6/10
Stanley Milgram’ın gerçek hayat hikayesinden uyarlanan filmde, 1961 yılında Milgram ve arkadaşlarının yapmış olduğu deney işlenmektedir. Milgram’ın elektroşok uygulayarak insan itaatkarlığını ölçtüğü deneyde, deneklerden biri kapalı odaya bir diğeriyse gözlem odasında tutulmaktadır. Sorulan sorulara verilen her yanlış cevapta görünmeyen odadaki deneğin elektroşok alacağı söylenmiştir, bunun üzerine soruları soracak olan denek grubunun tepkisi ve elektroşok alan deneğe karşı vicdani yükü, verilen göreve itaatkarlıkları ölçülmüştür. Winona Ryder ve Peter Sarsgraad filmde başrolleri paylaşıyor.
https://www.imdb.com/title/tt3726704/?ref_=nv_sr_srsg_0
8)FIGHT CLUB (Dövüş Kulübü) 8.8/10 (1999)
‘’Dövüş Kulübü’nün ilk kuralı: Asla Dövüş Kulübü hakkında konuşma’’, bu replikle herkesin tanıdığı filmin başrollerinde Brad Pitt, Edward Norton ve Helena Bonham Carter bulunuyor. Tekdüze bir yaşantıya sahip olan Jack sigorta memurudur. Uzun süredir insomnia ile mücadele eden Jack grup terapilerine katılmakta ve burada Marla adında çekici bir kadınla tanışmıştır. Buraya kadar hayatını düzene sokmaya çalışan bir Jack görsek de Jack’in hayatına Tyler Durden girdikten sonra işler tahmin ettiği gibi olmayacaktır. Tyler ile beraber stres atmak ve zevk almak için bir kulüp kuracaklardır, Dövüş Kulübü, kendine has kuralları olan kulübün en önemli kuralıysa kimseye bu kulübün varlığından söz etmemektir. Kulüp, Tyler ve Marla üçlüsü arasında bulunan Jack’in hayatı değişecektir. Sinema tarihinde adını en sevilen ve kült olan filmler arasında bulunduran Dövüş Kulubü’nün yönetmen koltuğundaysa David Fincher bulunuyor.
https://www.imdb.com/title/tt0137523/?ref_=nv_sr_srsg_2
9)Persona (1966) 8.1
Ingmar Bergman’ın yönettiği filmde tiyatro oyuncusu olan Elisabeth Vogler ve hemşiresinin yaşantısı anlatılmaktadır, Elisabeth tiyatro oyunu esnasında aniden susar ve bir daha asla konuşmaz. Yapılan tüm tetkilere rağmen fiziksel bir rahatsızlığı olmayan Vogler’in psikolojik bir rahatsızlık yaşadığı ve inzivaya çekilmesi gerektiğine doktoru karar verir. Bunun üzerine herkesten uzak yazlığında hemşiresiyle beraber sakin bir hayat yaşamaya giden Vogler, hemşiresi Alma’nın tüm çabalarına rağmen de susmaya devam etmiştir. Şaşırtıcı sonuyla izleyiciyi hayrete düşüren film, psikoloji biliminden yararlanır ve filmin ana temasını oluşturur.
https://www.imdb.com/title/tt0060827/?ref_=nv_sr_srsg_2
10)GÜZELLİĞİN PORTRESİ (2019) 6.4 /10
Çevirmen Nisan, eşi Özgür ve kızı Alin ile beraber babasının evine gitmek zorunda kalır. Babasının intihar etmesi üzerine Nisan hiç istemese de bu evde bir süre bulunur. Bu süreç içerisinde kızı Alin evden rahatsız olur ve bir kadının onunla konuştuğunu ve rahatsız ettiğini söyler. Kızıyla aynı şeyleri yaşayan Nisan kimseyi bu duruma inandıramaz. Babasının ölümünün bir intihar olmadığından şüphe eden polis memuru Oktay ise şüpheli ölümün peşini bırakmaz. Türk gerilim ve korku filmlerinden alışık olduğumuz ruhani ögelere yer verilmeden de seyirciyi korkutabilen ve gerebilen yapımlardan biri. Nisan’ın yaşadığı sanrılar ve o durumdaki ruh hali izleyiciye başarıyla yansıtılıyor. Burçin Terzioğlu, Birkan Sokullu ve Serkan Keskin’in başrollerini paylaştığı film izleyiciye sürükleyici 2 saat vadediyor.
https://www.imdb.com/title/tt9520140/?ref_=nv_sr_srsg_0
11)REQUIEM FOR A DREAM (Bir Rüya İçin Ağıt) (2000) 8.3/10
Hubert Selby’nin romanından uyarlanan Bir Rüya İçin Ağıt, uyuşturucu bağımlılığı, ilaç bağımlılığı ve televizyon bağımlılığını tema edinen filmde hayatını uyuşturucu yöneten Harry ve kız arkadaşı film boyunca daha fazla uyuşturucuya nasıl ulaşacakları söz konusudur. Filmin bir diğer bağımlılık kısmını oluşturan Harry’nin annesi ise tv şovlarına bağımlı haldedir. Ümitsizce bir gün zayıflayıp geçmişte giydiği kırmızı elbisesiyle, yarışma programına katılacağını hayal eden anne, zayıflama hapları kullanmaya başlar zamanla bu haplara bağımlı olacak ve devamında olaylar farklı bir boyuta evrilecektir. Harry ve kız arkadaşıysa uyuşturucu bulabilmek uğruna oldukça kötü yollara başvuracaktır. Başrollerinde Jennifer Conelly, Jared Leto ve Ellen Burstyn’in olduğu film bağımlılık psikolojisi hakkında bir başyapıt niteliğinde.
https://www.imdb.com/title/tt0180093/?ref_=nv_sr_srsg_0
12)GIRL INTERRUPTED (Aklım Karıştı) (1999) 7.3/10
Genç yazar Susanna Kaysen bipolar kimlik bozukluğu teşhisiyle bir psikiyatri kliniğine yatırılır. Hastanede hasta ve personellerle olan ilişkisinin konu edinildiği filmde Susanna Lisa adında hastanenin en sıkıntı yaratan hastasıyla arkadaş olur. İkilinin arasındaki ilişki ve arkadaşlık ilerler. Yazar Susanna Kaysen’in romanından uyarlanan film yazarın 18 ay boyunca tedavi gördüğü Claymoore hastanesinde yaşadıklarını anlatmaktadır.
https://www.imdb.com/title/tt0172493/?ref_=nv_sr_srsg_0
13)THE STANFORD PRISON EXPERIMENT (Stanford Hapishane Deneyi) (2015) 6.9/10
Psikoloji dünyasına katkıları fazla olmasıyla beraber oldukça tepki çeken Stanford Hapishane Deneyi… Üniversite öğrencilerinden oluşan iki farklı deney grubundan bir kısmı gardiyanları bir kısmıysa mahkumları oluşturmaktadır. Deneyin amacı mahkum kimliğine bürünen deneklerin itaat ve davranışlarını gözlemlemektir. Aynı zamanda gardiyan olan denek grubunun ellerine güç geçtiklerinde kendilerinden aciz olan mahkumlara nasıl otorite sağlayacakları ve bu güçlerini nasıl kullanacakları gözlemlenmiştir. Film deneyde yaşanan olaylardan aktarılmıştır ve bir deneyin nasıl tehlikeli boyutlara taşınabileceği gözler önüne serilmiştir. https://www.imdb.com/title/tt0420293/?ref_=nv_sr_srsg_3
14)SPELLBOUND (Öldüren Hatıralar) (1945) 7.6/10
Belki de psikolojik analizlere en çok değinilen filmlerden biri olan Spellbound Freud’un psikanaliz yönteminden yararlanır. Psikiyatri kliniğinde geçen olaylar hastalar ve doktorların ilişkilerinin anlatıldığı filmde esas olayı kliniğe yeni gelen doktor oluşturmaktadır. Kliniğe yeni gelecek olan doktorun rahatsızlığı ve gördüğü sanrılar filmin temel konusudur. Doktorun gördüğü sanrıları resimleyen ve sekansları düzenleyen ünlü ressam Salvador Dali’den başkası değildir. Alfred Hitchcock’un ince eleyip sık dokuduğu filmde Ingrid Bergman ve Gregory Peck başrolleri paylaşıyor.
https://www.imdb.com/title/tt0038109/?ref_=nv_sr_srsg_0
15)SPLIT (Parçalanmış) (2016) 7.3/10
Çoklu kişilik bozukluğu yaşayan Kevin içinde 23 ayrı alter egoya sahiptir. Bu alter egolar birbirinden farklı kişiliklere hatta cinsiyetlere sahiptir. Kevin’ın bir kişiliği 3 kızı kaçırır ve evin bodrumuna kilitler. Kızların buradan kaçmak için akıllıca hareket etmeleri gerekmektedir. Kevin bu kaçırma eylemiyle beraber birbirinden bağımsız kişiliklerinin daha da tehlikeli bir hal almasına sebep olmuştur. Kişilikler yerli yersiz zamanlarda Kevin’ın karakterini ele geçirerek farklı davranışlar sergilerler bunu fark eden kızlar Kevin’ın alter egolarını çözmeye ve ona uygun davranarak kendilerini kurtarmaya çalışacaklardır.
https://www.imdb.com/title/tt4972582/?ref_=nv_sr_srsg_0
16)SHUTTER ISLAND (Zindan Adası) (2010) 8.2/10
Martin Scorsese’nin en iddialı yapımları arasında yer alan Zindan Adası, psikiyatri kliniğinde kaybolan bir hastayı bulmak üzere görevlendirilen iki polis memurunun yaşadıklarını anlatmaktadır. Soruşturma yapan polislerin hastalarla olan diyaloglarının ve yaşanan olayların anlatıldığı filmin sonunda hiç de tahmin edilmeyen bir son izleyiciyi beklemektedir. Leonardo DiCaprio, Mark Ruffalo ve Ben Kingsley’in başrolleri paylaştığı film Dennis Lehane’in romanından uyarlanmıştır.
https://www.imdb.com/title/tt1130884/?ref_=nv_sr_srsg_0
17)ROPE (Ölüm Kararı) (1948) 8.0/10
Filmin konusunu iki üniversite öğrencisinin sınıf arkadaşlarını öldürmesi oluşturmaktadır. Kusursuz cinayet işleyip çok rahat şekilde üzerini örteceklerini düşünen iki genç arkadaşlarını öldürür ve evde bir parti verir. Evin içerisindeki sandıkta sakladıkları cesetten bir haber davetliler gelir ve partiye katılırlar. Filmin temasını ise suçlu psikolojisi oluşturmaktadır. İlerleyen dakikalarda öğrencilerin suçluluk psikolojisi sonucu yapacakları davranışlar ve hatalar seyirciye kusursuz şekilde yansıtılmıştır.
https://www.imdb.com/title/tt0040746/?ref_=nv_sr_srsg_0
18)MULHOLLAND DRIVE (Mulholland Çıkmazı) (2001) 7.9/10
Yine bir David Lynch filmi, bu sefer filmin konusunu en büyük hayali Hollywood’da ünlü bir aktrist olmayı hayal eden Betty Elms ve tanıştığı Rita ile ilişkisine büyük oranda yer verilir. Rita büyük bir kazadan sağ çıkar ve amnezi yaşar yolda gördüğü bir eve sığınan Rita bu evin sahibesine kendisini fark ettirmeden bir geceyi geçirir. Sonrasında ev sahibi tatile çıkar ve Rita evde konaklamaya başlar boş eve gelecek olan sahibenin yeğeniyse Betty’den başkası değildir. Bu sayede tanışan iki kadının yolları kesişmiş olur.
https://www.imdb.com/title/tt0166924/?ref_=nv_sr_srsg_0