Pek çok insan gün içinde kendini yorgun hissettiğinde çözümün uyumak veya kahve içmek olduğunu düşünür. Peki, ikisini birlikte yapmanın daha dinlendirici olduğunu biliyor muydunuz?
Çeşitli araştırmalar, kahve içtikten hemen sonra yapılan kısa bir uykunun kişilerin güne daha dinç bir şekilde devam etmesini sağladığını gösteriyor. Normalde uykudan uzaklaşmak için içilen kahvenin, uykudan hemen önce içilmesi kulağa ilginç geliyor olabilir. Ancak kafeinin kana karışarak beyne ulaşması zaman alır ve yaklaşık 20 dakika süren bu süreçte bilincimizi kapatmak, uyanınca kendimizi çok daha iyi hissetmemize yardımcı olur.
Öncelikle, kahve ve uykunun dinlenmeye olan etkisine, gelin birlikte bakalım:
Vücudumuzda, enerji için ATP (adenozin trifosfat) parçalanır ve ortaya çıkan ürünlerden biri adenozindir. Beynimiz enerji harcadıkça bu adenozinler, sinir hücrelerimizde birikir. Adenozinin görevi, basit bir ifadeyle, uykuyu başlatmak veya uyanıklığı zorlaştırmaktır. Bu yüzden reseptörlere bağlanan adenozinler, beynin kendisini yorgun hissetmesine neden olur. Uyku sırasında bu reseptörler yenilenir ve adenozin miktarı azalır. Bu sebeple, uyuduğumuz zaman kendimizi dinlenmiş hissederiz.
Yapı olarak adenozine çok benzeyen kafein, bu benzerlik sayesinde beyindeki adenozin reseptörlerine bağlanabilir ve adenozin gibi enerji çekmez. Dolayısıyla adenozin yerine bağlanan her kafein, nöronların yavaşlamasına engel olur ve kendimizi iyi hissettiğimiz süre uzar.
Barış Özcan’ın ifadesiyle ‘kahvuyku’, uyku sırasında temizlenecek olan adenozin sayısını kafein sayesinde azaltmaya yarıyor. Böylece, sadece kahve içmekten ya da sadece uyumaktan daha etkili bir dinlenme ortaya çıkmış oluyor.
Loughborough Üniversitesi’nin bu konuda yaptığı çalışma da uyku ve kahvenin birlikte daha etkili olduğunu göstermiştir. Araştırmacılar, yorgun olan katılımcıların kahvenin ardından 15 dakika uyuduklarında, sadece kahve içtikleri veya sadece uyudukları zamana kıyasla daha az hata yaptıklarını buldular. Üstelik, uyumakta zorlanarak 15 dakika boyunca yarı uykulu bir şekilde dinlenen katılımcılar için de bu geçerliydi.
Son olarak bir tavsiye: kahve içme süreniz uzarsa siz uyumaya çalışırken beyniniz kafeinin etkilerini hissetmeye başlar. Bu yüzden kahvenizi küçük bir fincanda ve çok sıcak değilken içmeniz daha faydalı olacaktır. Afiyet olsun!
Kaynakça: