Antik Yunan Mitolojisinin İlk Kadını: Pandora

Birçoğumuzun ” Pandora’nın kutusu açıldı ” deyiminden duyduğumuz Pandora’nın, Antik Yunan Mitolojisine göre yaratılan ilk kadın olduğunu biliyor muydunuz?

Antik Yunan Mitolojisine göre başlangıçta kadınlar yoktu, toplumu sadece erkekler oluşturuyordu.Kadının yaratılması ise Titan soyundan olan Prometheus’un ateşi tanrılardan çalıp gizlice insanlara vermesinin ardından, baş tanrı Zeus bu olaya çok sinirlenir ve erkeklerden oluşan bu topluma ceza olarak kadını yaratmaya karar verir.

Baş tanrı Zeus, ateş ve demircilik tanrısı oğlu Hephaistos’tan, hammaddesi toprak ve su olan, insan sesli, insan güçlü ve yüzü ölümsüz tanrıçalara benzeyen dişi bir insan yaratmasını ister.

Hesiodos İşler ve Günler adlı eserinde şöyle der : “Ünlü topal, bir parça toprakla el değmemiş bir bakireye tıpa tıp benzeyen bir varlık yoğurdu” (Hesiod, 2007: 71).

Ve tanrı Hephaistos , kadını yaratırken her bir tanrıçadan aldığı farklı özellikleri bu dişi insana yükler.

Zeka,sanat ve strateji tanrıçası Athena, bu dişi insana el işi öğretir. Aşk ve güzellik tanrıçası Afrodit, onu güzellik ve dişiliğe özgü özelliklerle donatır. Tanrıların en kurnazı olan Hermes ona kurnazlık ve yalancılık özelliklerini bahşeder ve böylece ünlü usta topraktan utangaç kız benzeri bir varlık yaratır.

Tanrıça Athena onu bir kuşak ve giysi ile süsler. Neşe ve mutluluk tanrıçaları Kharitler ve Peitho kadına altın gerdanlıklar taktılar. Mevsim tanrıçaları olan Horalar kadının başını ilk bahar çiçeklerinden bir taçla süslediler. Hermes bu kadının göğsüne yalan, hilekarlık gibi özelliklerini yerleştirdi ve tanrıların habercisi Hermes bu kadına ses bahşeder.

Sonunda ” bütün armağanlar” anlamına gelen Pandora ismi bu dişi insana verilir.

Pandora, Prometheus’un erkek kardeşi Epimetheus ile evlenir. Zeus da Pandora’ya düğün hediyesi olarak kapalı bir kutu verir ve bu kutuyu açmamasını söyler. İnsan soyu önceleri yeryüzünde kötülük olmadan, zorluk çekmeden ve insanlara ölümü getirecek hastalıklar olmadan yaşıyordu ancak Pandora merakına yenik düşerek bu kutuyu açar. Ancak kutuyu açar açmaz, insanların kederli huzursuzluğuna neden olan kötülüğün ve hastalığın her yere yayılmasına neden olur.

Pandora bunu fark eder etmez kutuyu kapatır fakat kutuda sadece Elpis- ” Umut” dışarıya çıkamayıp, tahrip edilemez kutunun kenarında kalır. Kadın, umut dışarıya çıkmadan önce kapağı kapatmıştır. Çünkü baş tanrı Zeus böyle olmasını istemiştir. Sayısız olan ve insanlara keder saçan kötülükler o günden bu yana insanların arasında dolaşmaktadır; toprak ve deniz kötülükle dolmuş, hastalıklar insanların peşini artık bırakmaz olmuştur.

Bu bitmeyen hastalıkların, sonu gelmeyen kötülüklerin ve insanların yaşadıkları huzursuzlukların sebebi olarak Pandora’nın kutuyu açması sebep gösterilmiş olup, anlatılan mitle de anlamca paralellik gösteren ” Pandora’nın kutusu açıldı ” deyimi böylelikle hayatımıza girmiştir.

_^kaynakça:

^{1._{Karl Kerenyı, ”Yunan Mitolojisi”, SAY Yayınları,İstanbul 2019}}