“Beş duyumuzdan biri olan dokunmayı ortadan kaldırıp ellerimizi ekran dürtmekten başka bir işe yaramayan uzantılar haline getirmeye çalışan bir dünyada yaşıyoruz.”
Gary Rogowski
Cal Newport, Dijital Minimalizm kitabını, “ekran bağımlılığı ve teknoloji yorgunluğu sarmalından kurtulmak için bir yol haritası” olarak tanımlıyor. Newport, iki bölüme ayırdığı kitabının ilk bölümünde, insanların dijital hayatlarının geldiği noktadan ve dijital minimalizm felsefesinin detaylarından bahsediyor. İkinci bölümde ise bu felsefeyi yaşam tarzı olarak benimsemek isteyenlere örnekler vererek uygulama seçenekleri sunuyor.
Birçoğunun zaten her yerde gördüğümüz bilgiler olduğunu düşünseniz de bazı hatırlatmaların faydalı olabileceğini gördüm. Bu sebeple, sizlere genel olarak dijital minimalizmin ne olduğundan ve bu yol haritasından bahsetmek istiyorum.
Nasıl bu noktaya geldik?
Birçok kişinin hatırlayacağı, çok da uzak olmayan sosyal medyasız günlerden buraya nasıl geldik?
2007 yılında ilk iPhone’un tanıtımı yapılırken telefon olarak da kullanılabilecek bir iPod geliştirmiş olduklarını söyleyen Steve Jobs, insanları iki ayrı cihaz taşımaktan kurtaran; masum bir gelişmenin haberini veriyormuş aslında. Hatta ilk başta, farklı kişilerce sunulan uygulamaları çalıştırabilen mobil bir bilgisayar fikrinden pek hoşlanmamış. Şimdiki durumumuz göz önüne alındığında bu başlangıç, oldukça şaşırtıcı.
iPhone örneğinde olduğu gibi, birçok teknolojik gelişme ilk başta onları benimsememize sebep olan cüzi rollerini aşmış durumda. Masum başlangıçlar yapmış olsalar da uygulamaların insanlar üzerindeki etkisini fark eden şirketler tarafından dijital bir hayata itildiğimizi söyleyebiliriz. Sonrasında ise insanların düşünce ve davranışları üzerine yaptıkları araştırmalarla dijital hayatta nasıl daha fazla tutulacağımıza kafa yormaya başladılar. Yani, mevzu uygulamaları değil, insanları programlamaktı.
“Dünyanın öbür ucundaki arkadaşlarıyla irtibatta kalmak için Facebook’a üye olmuşalardı fakat nihayetinde masanın öbür ucundaki arkadaşıyla bölünmeden, dolu dolu sohbet edemeyecek halde buldular kendilerini.”
Cal Newport
Dijital minimalizm nedir?
Aslında her kullanıcı, bir teknoloji felsefesine ihtiyaç duyar. Hangi araçları, hangi amaçla hayatımıza soktuğumuzu irdelemek; bu araçları daha verimli kullanabilmemizi sağlayacaktır.
Dijital minimalizm ise Cal Newport’un ifadesiyle: “Çevrimiçi vaktinizi, değer verdiğiniz şeylere faydası dokunan; titizlikle belirleyip optimize ettiğiniz az sayıdaki faaliyete odaklı halde geçirmenizi ve geri kalan her şeye gönül rahatlığıyla sırt çevirmenizi öngören bir teknoloji kullanımı felsefesi.”
Kullandığımız araçları “neden” kullandığımızı düşününce, bir şeyleri kaçırma korkusunun bu sebeplerden birisi olduğunu görüyoruz. Tabii buna içinde yaşadığımız dönemin etkisi büyük. Fakat minimalistler, kaçırdıkları ufak tefek şeyleri dert etmek yerine, hayatı güzelleştirdiklerinden emin oldukları büyük şeylere yönelirler. Kalabalık ve yorucu içeriklerle vakit kaybetmektense amaçlı bir teknoloji kullanımı bizi pek çok sıkıntıdan kurtarabilir.
“Bir şeyin maliyeti, o şey karşılığında hemen ya da uzun vadede verilmesi gereken ömür miktarıdır.”
Henry David Thoreau
Dijital temizliğe giriş
Bu bölümü, sürecin tamamını deneyimlemiş biri olarak yazamıyorum. Kendime uygun olduğunu düşündüğüm çeşitli tavsiyeleri denemiş biri olarak, sizlere yazarın önerilerini sunacağım. Belki halihazırda böyle bir temizliği düşünenler için yol gösterici olur.
İlk adım, zorunlu olmayan teknolojileri hayatınızdan çıkaracağınız 30 günlük bir periyot belirlemek. Günlük yaşayışınızı ciddi ölçüde aksatmayacak teknolojileri zorunlu olmayanlar kategorisine koyabilirsiniz.
İkinci adım, bu otuz günlük mola süresince anlamlı bulduğunuz bir faaliyet bulmak.
Son olarak, otuz günün sonunda zorunlu olmayan bazı teknolojileri tekrar hayatınıza alarak bunların hayatınızdaki yerini, işlevini ve en iyi nasıl kullanabileceğinizi planlamak. Burada, zorunlu olmayan teknolojilerin tamamını hayatınıza yeniden almak hata olacaktır. Büyük bir değişim yapmak için bu adımda hayatınızdan çıkaracağınız teknolojiler oldukça önemlidir.
Bu üç adımda hızlı temizlik süreci, günlük hayatta eşyalarımızdan kurtulurken izlediğimiz yola benziyor aslında. Rastgele biriken dikkat dağıtıcı unsurlardan kurtulup gerçekten ihtiyaç duyduklarınızla yola devam etmenizi sağlıyor.
Öneriler:
Yukarıda kısa sürede dijital temizliğin nasıl yapılacağından bahsettikten sonra sırada, dijital yaşamın anlamlı hale getirilmesini amaçlayan başka tavsiyeler var.
- Hem mutluluğa hem de üretkenliğe faydası olan gönüllü yalnızlık deneyimi. Her ne kadar sosyal varlıklar olsak da birçok önemli olayın yalnız geçirilen dönemler sonucu ortaya çıktığını ve insanların “gerçek” hayatlarına bakabilmeleri için yalnızlığa ihtiyaç duyduklarını unutmamalıyız.
“İnsanın devreleri, sürekli iletişim halinde olacak şekilde bağlanmamıştır.”
- Telefonu evde bırakmak. Yaşam tarzınıza göre uygulayabileceğiniz bu yöntem, zaman zaman daha kaliteli vakitlere kapı aralayacaktır.
- Sohbetin hakkını vermek. Burada sohbet ve irtibat arasındaki farka değinmek gerekiyor. Son zamanlarda sürekli yaptığımız “irtibat” derinliği olmayan, çevrimiçi hayatlarımızda sürdürdüğümüz bir durumdur. “Sohbet” ise daha anlamlı olan iletişim şekli. Yani kısa mesajlarla sürekli irtibatta olmanın yerini anlamlı sohbetler aldığında gerçekten iletişim kuruyoruz demektir.
- Boş zamanın hakkını vermek. Birçoğumuz, öncelik vermek zorunda olduğumuz işler yüzünden ilgilenmek istediğimiz diğer aktivitelere vakit kalmadığından şikayetçiyiz. Oysa çoğu zaman, can sıkıntısını bastırmak için yöneldiğimiz faaliyetler yüzünden çokça zaman kaybediyoruz. Dijital araçları azalttığımızda kazanacağımız vakit, yapmak istediğimiz pek çok işi değerlendirme fırsatı olacaktır.
“İnsanın hayattaki tek amacı kişisel ve finansal verimliliği artırmak olamaz. Yeni beceriler edinip uygulamak, şahane bir yüksek kaliteli faaliyet kaynağıdır. Bu yüzden belli düzeyde bir el becerisi geliştirirseniz, bu türden tatmin edici faaliyetlerle daha kolay haşır neşir olabilirsiniz.”
Cal Newport
- Boş zaman planlamasına sadık kalmak. Burada, düşük kaliteli faaliyetlerin boş zamanlarını işgal etmesinden muzdarip olanlar için mevsimlik ve haftalık boş zaman planlaması öneriliyor.
Mevsimlik plan yılda üç kez yapılan, amaç ve alışkanlıkları içeren bir sistem. Amacınıza uygun stratejiler belirleyerek o yolda yapmanız gerekenleri önceden görmüş oluyorsunuz. Sonrasında programınızı, sizi çok zor olmayan hedeflerinize götürecek alışkanlıklar ile geliştiriyorsunuz.
Haftalık plan ise mevsimlik planınızdaki hedefleri gerçekleştirmek için o hafta neler yapabileceğinizi belirlediğiniz bir sistem.
Buradaki örnekler çoğaltılabilir, uygulayan kişilerin deneyimleriyle altları doldurulabilir. Önceden de belirttiğim gibi bu bölümdeki amacım bütün uygulamaları paylaşmak değil, faydalı olacağını düşündüklerimi toparlamaktı. Bu yazı ilginizi çektiyse, dijital minimalizm üzerine daha detaylı okumalar ve araştırmalar yapmanızı öneririm. Umarım faydası olmuştur.
“Silikon Vadisi’nin sattığı her şeye hevesle atladık fakat kazara insani yanımızdan bir şeylerin eksildiğini kısa süre sonra fark ettik.”
Cal Newport
Kaynakça:
Newport, C., “Dijital Minimalizm”
İllüstrasyonlar:
https://dribbble.com/session/new
