Ölüm Elbisesi; Kumalık
Kirasê Mirinê; Hewîtî
Bu belgesel filmdeki kişi ve kurumlar hayatın bizzat kendisidir ve kesinlikle hayal ürünü değildir.
‘Bir erkeği kaç kadın tamamlar? Bir erkeğin tam olabilmesi için kaç kadının ölmesi gerekir? Bir kadın öldürmüş bir erkek, bir başka kadına nasıl yaşam verebilir? Öldürülmüş bir kadın bir hikaye anlatsa yazabilir misin?’ Mizgin Müjde Arsan
“Bu öyle bir şey ki onları mezara koyup üzerlerini örtmek gibi.”
Mizgin Müjde Arslan’ın hem yapımcılığını hem yönetmenliğini üstlendiği belgeselde; 16 yaşında amcasının oğluna kuma giden ve yıllar içinde aklını yitirip felç geçiren halası, Emine’nin hikayesinden yola çıkarak Mardin’de kumalığı ve kadınlar üzerindeki etkisini anlatıyor.
“Gelinlik yerine ölüm giyiyorum!”
“…kumalık, cehennemin bir elbisesidir”
Belgeselde Mardin’e kulak versek de sadece Güneydoğu’da değil, tüm Türkiye’de hatta İslam’da değil, tarih boyunca Hindulardan Budistlere, Çin’e birçok dün ve kültürde yaygın olan poligami yani çokeşlilik bu coğrafyada kumalık olarak ifade ediliyor.
Bu belgesel; belki sadece adını bir yerden duyduğunuz kumalığı ölüm elbisesi olarak giymiş kadınlara kulak vereceğiniz , gördüklerin ve duyduklarınızın gerçek olmaması için dua edeceğiniz ama gerçeğin bizzat kendisi olan bir belgesel.
Kumanın derdi parmağın acısı
Ey kuma kuma, bitmeyen dert
Anne beni götürün, bacım beni götürün
Üstüme örtün yorganları
Bana gelmesin kumanın dayağı
“Canım çekti bir tane daha aldım”, “İki karı birden iyidir, bir ölse diğeri hazır.” diyen zihniyetler karşısında “Büyüklerimiz nereye gideceksin, herkes kuma getiriyor, adet böyle dedi. Ben de adet sandım, nereden bileyim? Bilmiyordum.”dan fazlasını söylemesine izin verilmeyen sesleri, gülüşleri, ruhları, hayatları ellerinden alınan kadınları izleyeceksiniz. Bu ülkenin bir gerçeğiyle yüzleşecek ve yüzleşirken de rahatsızlık duyacaksınız. Belgeseli bitirdiğinde ise öncesinde kör, sağır, dilsiz olduğunuz bir gerçeği görmüş, duymuş, bu gerçeğe tanık olmuş biri olacaksınız.
Bu film Emine ve kumalığın ölümün elbisesini giydirdiği tüm kadınlara ithaf edilmiştir.
